Au revoir Togo

Voor een allerlaatste keer hoor ik om 4 uur de iman uit zijn toren van de moskee zingen. Vandaag wordt een dag vol van “de laatste keer”. Een laatste keer samen ontbijten met ons drie, een laatste keer genieten van de hartelijke “Bonne journée” van de buurvrouwen, een laatste keer de gassen van motorolie van de taximoto’s opsnuiven, een laatste keer het straatbeeld, hoe arm het ook is, aanschouwen. Het doet wat met een mens zo’n reis. Het zorgt ervoor dat je jezelf opnieuw in vraag durft te stellen. Je beseft dat het geklaag en het gejammer bij ons in het niets verdwijnt als je het dagelijks leven van de Togolezen beter leert kennen.
Vandaag gaan we voor de laatste keer naar Mon Refuge, afscheid nemen van onze “poulins”. Ons onthaal zal ik staat op mijn netvlies gebrand. De kleine Azou en Joël komen met een brede glimlach naar ons toe gerend en sluiten ons in hun armen. Dit is waarvoor een mens het doet. De vriendschap, het geluk van een kind, het is onbetaalbaar! Ook de andere jongeren zijn enthousiast met ons bezoek en als we hen vertellen dat we hen komen oppikken om samen wat verderop een frisdrank te gaan drinken welt in hun het feestgevoel opnieuw op. Azou is een ander kind geworden, hij is opgewekt, vriendelijk en aanhankelijk. Tijdens onze gesprekken vertelt hij over het feit dat zijn mama hem zo hard heeft toegetakeld. Het kind heeft duidelijk heel wat meegemaakt en er zal nog heel wat werk zijn om hem te begeleiden maar we kunnen, naar onze bescheiden mening, met een gerust hart vertrekken. De plek Mon Refuge is voor dit soort kinderen de juiste plek om op te groeien, voor zover je dit natuurlijk juist kan noemen. Joël heeft het duidelijk wat moeilijker met de aandacht die Azou van ons geniet. Omdat we merken dat er links en rechts toch wat frustraties tussen de kinderen zijn besluiten we een vergadering in te lassen samen met de “papa” die hen in Mon Refuge opvangt. Elk kind kan er zijn verhaal kwijt en het lucht duidelijk op. Voor het afscheid verdwijnt Joël in zijn kamer. Het kind heeft het moeilijk om ons zien te vertrekken en we houden het dan ook heel kort om ook onszelf het niet te moeilijk te maken. Maar de emoties worden ons allemaal teveel en we laten onze tranen samen de vrije loop. Het doet goed te weten dat ze hier goed zijn, het doet pijn om zulke toffe kinderen te moeten achterlaten. Aan de andere kant is er de weet dat Tata Sylvia voor hen goed zal blijven zorgen.
Het is behoorlijk stil op de terugweg. Zowel Christel als ikzelf proberen nog zoveel mogelijk indrukken mee te nemen. Dit was een fantastische reis. Het Togolese volk is erg arm maar er wordt hier keihard gewerkt met de weinig middelen die ze hebben om te overleven. We zagen opvallen weinig bedelaars maar vooral harde werkers zowel overdag, ’s avonds als ‘s nachts. We leerden een vriendelijk volk kennen en van opdringerigheid hadden we geen last. Het was een zwaar en kort programma, maar we hebben genoten van elke seconde.
Op onze terugweg nemen we de tijd voor een hapje te gaan eten en nog wat kleine inkopen te doen. Het is al snel 16u als we onze koffers pakken en nog even onder de douche springen. Om 17u hebben we afspraak met Honoré, onze taxi-moto chauffeur en goede vriend van Sylvia. We hebben met hem een verrassing voor Sylvia geregeld.
Tijdens ons verblijf was al snel duidelijk dat Sylvia hier uitsluitend is voor één doel, het welzijn van de kinderen. Ondanks het bestaan van de vzw en haar fondsen, stopt ze nog heel veel eigen middelen in allerlei dingen voor de kinderen gaande van voeding, kleding, schoolgeld tot ziekenhuisbezoeken. Over schoolgeld gesproken, het is ons nog gelukt om het schoolgeld van Arafat, de jongen van het strandproject, te regelen. Maar even terug naar de verrassing voor Sylvia. We hadden overwogen ons verblijf gewoon in geld te betalen maar we waren er al snel uit dat ze er niets voor zichzelf mee zou kopen. Haar sobere levensstijl in Lomé siert haar enorm maar toch vonden we het tijd om daar toch voor een moment verandering in te brengen. Daarom besloten we om voor haar een mooie kast te laten maken. Honoré was onze partner in crime. Hij zorgde dat de kast besteld werd en leverde ze samen met 2 vrienden bij Sylvia thuis af tijdens onze laatste momenten samen. Terwijl de 3 mannen ijverig de kast in haar appartement binnendragen, vallen we elkaar schreiend in de armen. Sylvia ontroerd door ons gebaar, wij ontroerd door haar personage, haar hele zijn. De emoties laaien hoog op en om even te bekomen besluiten we samen een laatste Flag, het plaatselijk bier, te gaan drinken op een terras.
Later op de avond hebben we een feestje met de buurvrouwen gepland en hiervoor hebben we pizza’s besteld. Bij onze terugkomst met de stapel pizza’s duurt het niet lang alvorens heel het terras is ingericht met tafel en stoelen. Het is een fijn contact, elke dag een praatje hier en daar, altijd bereid om ons te helpen. Als afscheid hebben we voor elk van hen nog wat zeep en tandpasta voorzien. De dames kunnen het gebaar heel erg appreciëren en hopen dat we snel terugkeren. Het is een gezellige boel.
Omdat we om 01 u ’s nachts naar de luchthaven moeten vertrekken, leggen we ons na het feestje nog even op bed om wat te rusten. Sylvia brengt ons met Tuur Voiture naar de luchthaven waar we het afscheid kort houden, t is even slikken maar iedereen houdt zich kranig. Op de luchthaven schrijf ik het verhaal van onze dag want al snel klinkt een stem “L’Air Maroc s’excuse mais le vol pour Cassablanca sera d’un rétard de 3 heures pour des raisons opérationelles” Niemand maakt zich druk. Iedereen installeert zich op de banken om wat te slapen. Uiteindelijk vertrekken we vanuit Lomé 6 u later dan voorzien waarbij we te horen krijgen dat we eerst nog passagiers moeten droppen in Benin. Bij het opstijgen kijken we met vertedering naar de kleine huisjes in de drukke stad Lomé. Tot ziens Lomé! Tot ziens Sylvia.
Het werd uiteindelijk nog een heel vermoeiende terugreis. Om 1u ’s nachts ( 2 uur vroeger dan bij ons) stonden we in Lomé op de luchthaven aan de gate, maar liefst 19 uur later stonden we oog in oog met onze familie op Brussels Airport en blij dat we waren om die bekende gezichten terug te zien!